Oýun sanawy
NASA Aýyň tarapyna barýan asteroid üçin ýadro çärelerini göz öňünde tutýar
NASA-nyň ýolbaşçylygyndaky halkara alymlar topary 2024 YR atly asteroid bilen bagly howpuň öňüni almak üçin ýadro serişdesini ulanmak mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşýarlar. Bu barada arXiv ylmynyň saýtynda çap edilen ylmy işde habar berilýär.
60 metr töweregi ululykdaky asteroid 2032-nji ýylda Aý bilen çaknyşyp biler diýen 4% mümkinçilige eýe. Munuň netijesinde Aýyň ýüzünden göteriljek tozan we galyndy buludy, Ýeriň daşyndaky giňişlikde mikrometeoritleriň sanyny birnäçe esse ýokarlandyryp biler. Bu bolsa hem-orbitadaky emeli hemra enjamlaryna, halkara kosmos stansiýasyna we geljekki Aý missiýalaryna howp döredýär.
Kinetiki täsir bilen ugruny üýtgetmek — öň DART missiýasynda ulanylan usul — bu ýerde howpludyr. Sebäbi asteroidleriň massasynyň takyk bilinmezligi (51-den 711 million kilograma çenli çaklanylýar) netije bermän, onuň hatda Ýere tarap gönükdirilmegine sebäp bolup biler.
Şonuň üçin alymlar başgaça ýoly hödürleýärler: 1 megatonlyk ýadro ýaragyny alyp baryp biljek awtonom kosmos gämisini asteroide ibermek. Howpsuzlyk üçin ätiýaçlyk bombasyny hem ýerleşdirmek meýilleşdirilýär. 2028-nji ýylda asteroid Ýere ýakyn geçende, onuň aýratynlyklary has takyk kesgitlenip biler. Eger çynlakaý howp ýüze çyksa, degişli missiýanyň uçurylyş döwrüniň 2029-njy ýylyň ahyryndan 2031-nji ýylyň ahyryna çenli açylmagyna garaşylýar.
Şeýle hem okanyň
Iň köp görülen
Türkmenistan Samarkandda UNESCO-nyň Baş konferensiýasynda öz pozisiýasyny beýan etdi
Türkmenistanyň medeniýet ministri A. Şamyryadow 31-nji oktýabrda Samarkandda geçirilýän UNESCO-nyň 43-nji Baş konferensiýasynyň plenary okuwlaryna gatnaşdy. Bu barada Türkmenistanyň Fransiýadaky ilçihanasynyň sosial torlardaky sahypasynda habar berildi.
Ministr çykyşynda bu konferensiýanyň 40 ýyldan gowrak wagt bäri ilkinji gezek Parijden daşary geçirilmeginiň simwbolik ähmiýetini belläp geçdi. Şamyryadowyň sözlerine görä, bu çäre üçin Samarkandyň saýlanylmagy, UNESCO-nyň halklaryň arasynda özara düşünje we medeni dialogy berkitmek ugrundaky tagallalaryny görkezýär.
Ministr, UNESCO bilen hyzmatdaşlygyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýandygyny nygtady. Bu syýasat, hemişelik bakylyk, açyklyk we deňhukukly hyzmatdaşlyk prinsiplerine esaslanýar. Ol, şeýle hem, Türkmenistanyň UNESCO bilen medeniýet, bilim, ylym we sanly tehnologiýalar ugurlarynda geçen ýyllaryň dowamynda amala aşyrylan netijeli hyzmatdaşlygyny ýokary bahalady.
Şamyryadow, Türkmenistanyň bir müňden gowrak taryhy we medeni ýadygärlikleriniň hasaba alnandygyny we olaryň üçüsiniň UNESCO-nyň Dünýä mirasynyň sanawyna girizilendigini mälim etdi: Gadymy Merw, Kunya-Urgenç we Parfiýa galalaryňy Nisa.
Ministr, şeýle hem, Türkmenistany 2026–2030 ýyllar üçin Müşderi hökümet komitetine köpçülikleýin medeni mirasy gorap saklamak baradaky beýleki wezipeleri üçin dalaşgärliginiň öňe sürülendigini habar berdi. Ol UNESCO-nyň «UNITWIN», «Adam we biosfera», «Dünýäň ýady», «Ylmy we döredijilik şäherleriniň global toru» ýaly maksatnamalar çäklerinde hyzmatdaşlygyň ösmegini nygtady.
Çykyşyny jemläp, A. Şamyryadow Türkmenistan tarapyndan UNESCO-nyň parahatçylygy, özara düşünjäni we ynsanperwer gymmatlyklary berkitmek baradaky missiýasynyň ýerine ýetirilmegine işjeň gatnaşmaga taýýardygynyň ýagdaýyny tassyklady.
Şeýle hem okanyň
Blitz