Oýun sanawy

30 Iýul. 05:20

Taryhda ilkinji gezek tutuş döwleti howanyň üýtgemegi bilen baglylykda göçürýärler

Tuwalu ada-döwleti özüniň 11 müň raýatynyň ählisini deňziň derejesiniň ýokarlanmagy we deňiz harasatlaryň köpelmegi bilen bagly göçürmäge taýýarlanýar. 2023-nji ýyldan başlap, ýurduň Awstraliýa bulen howa ygtyýarnamasy esasynda göçýänleri kabul etmek barada ylalaşygy hereket edýär.

Tuwalunyň ortaça belentligi umman derejesinden bary-ýogy 2 metrdir. Howanyň gyzmagy diňe bir buzluklaryň eremegine däl, häzir adany basýan deňiz tupanlarynyň hem ýygjamlaşmagyna getirdi. «Wired» neşiriniň habaryna görä, 2025-nji ýylyň iýulyna çenli Awstraliýa geňeşi göçmek barada 9 müňe golaý arza kabul etdi, bu adanyň uly ýaşly ilatynyň tas ýarysydyr. Habarda on ýylda ada-döwleti ilatyň tas ýarysynyň terk etjekdigi bellenýär.

Ilaty göçürmek dowam edýärkä, Tuwalunyň hökümeti adalaryň 3D-skanirlenmegine girişdiler. Bu ýitirilen landşaftyň we medeni ýerleriň sanly nusgasyny saklamak üçin amala aşyrylýar. Has dogrusy, bu ýitip barýan ýurt barada taryhda yz galdyrmak üçin edilýär.

BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň maglumatlaryna laýyklykda, 2050-nji ýyla çenli kenarýaka şäherleriň ýüz millionlarça ýaşaýjysy dowamly gark bolma bilen ýüzbe-ýüz bolarlar. BMG-niň bahalandyrmagyna görä, eýýäm häzir deňziň derejesiniň ýokarlanmagy tutuş dünýäde milliard töweregi adama howp salýar.

Iň köp görülen

31 Okt. 13:30

Türkmenistanyň wekiliýeti Manasda GDA-nyň Serhet goşunlarynyň serkerdeleri Geňeşine gatnaşdy

Çeşme

Oktýabr aýynyň 30-da Gyrgyz Respublikasynyň Manas şäherinde geçirilen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň (GDA) Serhet goşunlarynyň serkerdeleri Geňeşiniň mejlisine Türkmenistanyň wekiliýeti gatnaşdy.

Mejlise AzerbaýjanBelarusGazagystanGyrgyzystanRussiýaTäjigistanTürkmenistan we Özbegistan döwletleriniň serhet gulluklarynyň wekilleri, şeýle hem GDA ýerine ýetiriji komitetiniňGeňeşiň utgaşdyryjy gullugynyňKollektiw howpsuzlyk şertnamasy guramasynyň (KHSG)ŞHG-nyň we Serhet gullugynyň weteranlarynyň halkara birleşiginiň wekilleri gatnaşdy diýip, GDA-nyň ýerine ýetiriji komitetiniň saýtynda habar berilýär.

Geňeşde GDA agza ýurtlarynyň daşky serhetlerindäki ýagdaýlar seljerildi hem-de olaryň howpsuzlygyny berkitmek boýunça goşmaça çäreler kesgitlenildi.

Şeýle hem GDA-nyň Terrorçylyga garşy merkeziJenaýatçylyk bilen göreşi utgaşdyryjy býuro we ŞHG-nyň sebit terrorçylyga garşy gurluşy bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Geňeş 2025-nji ýylyň jemleri boýunça ýerine ýetirilen işleri seljerip, indiki döwür üçin ileri tutulýan ugurlary kesgitledi. Jemi 22 çözgüt kabul edilip, olar serhet howpsuzlygyny berkitmäge hem-de GDA ýurtlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirildi.

Mundan başga-da, serhetleri goramakda aýratyn göreldelik görkezen harby gullukçylara Geňeşiň karary bilen sylaglar gowşuryldy.